Scheepslift 22092015

Ik houd van werkplaatsen, fabrieken en industrieel erfgoed. Mens en werk is per slot van rekening mijn vak. Het maakt me dan ook blij dat in de Sauerlandreis een bezoek aan het Schiffshebewerk Henrichenburg in Waltrop, Westfalen is opgenomen plus, later in de reis, een rondleiding door de Warsteiner Brauerei.
In de stromende regen verzamelen we op de camping om in twee groepen van circa vijftien personen naar Waltrop te fietsen waar we, na circa dertig minuten langs een drukke weg en door de hectiek van een stad, drijfnat aankomen. Dan breekt de zon door.
Deze scheepslift maakt deel uit van het Westfälisches Landesmuseum für Industriekultur. Hieronder vallen acht plaatsen met industrieel erfgoed. Naast de scheepslift van Waltrop zijn dit: Zeche Zollern in Dortmund, Zeche Hannover in Bochum, Zeche Nachtigall in Witten, Heinrichshütte in Hattingen, TexilWerk in Bocholt, Ziegeleimuseum in Lage en Glashütte Gernheim in Petershagen. Zes van de acht liggen best wel dicht bij elkaar en ik krijg meteen zin om ze allemaal te gaan bezoeken. Maar dat gaat natuurlijk niet op een groepsreis.
Bij de scheepslift worden we opgevangen door twee gidsen, twee vrouwen. Ik word geplaatst in het groepje van de jonge vrouw. Ze heet Inge. Inge blijkt veel kennis van zaken te hebben en spreekt langzaam en duidelijk articulerend Duits. Hoewel ik al meer dan veertig jaar geleden van de middelbare school ben gekomen en daarna amper nog Duits heb gesproken of gelezen, kan ik haar hele verhaal goed volgen. Een mij onbekende vakterm wordt in de context van haar verhaal meteen duidelijk.
Deze scheepslift werd op 11 augustus 1899 feestelijk geopend door keizer Wilhelm II. In 1914 kwam er een sluis bij met een waterbekken van tweemaal vijf meter. Toen de nieuwe lift in 1962 klaar was, werd de oude stilgelegd. De staalconstructie en de machinekamer geven een beeld van de techniek die toen al werd beheerst. Ik ben zeker niet de eerste bezoeker en zal ook de laatste niet zijn die zwaar onder de indruk is van dit imposante bouwwerk.
Ik had overigens voorheen nooit eerder een scheepslift gezien en wist eigenlijk niet eens precies wat het was. Nu wel. Een scheepslift is een mechanische constructie die een bak water, waar een schip in geplaatst kan worden, verticaal kan verplaatsen. Het schip kan zo naar een hoger of lager niveau in een kanaal worden getild. Scheepsliften kunnen in één keer een veel groter verval aan dan schutsluizen. Hierdoor kan met scheepsliften behoorlijk wat tijdwinst worden behaald. Ook worden de waterverliezen van het bovenste waterpand beperkt. Het hoge gewicht van de te transporteren waterbak en de vele mechanische onderdelen van de lift zorgen ervoor dat een scheepslift heel wat onderhoud vergt.
De voor Nederland belangrijkste scheepslift is de Overhaal in Broekerhaven, Noord-Holland. Deze lift is in 1923 gebouwd en hijst de schepen ongeveer 2,5 meter omhoog. In 1993 is hij helemaal gerestaureerd en hij kan nog altijd 11 ton tillen.
Via een smalle, steile trap – denk om je hoofd – beklimmen we een van de torens waar vanaf we een riant uitzicht hebben op de omgeving, de stad en het binnenwerk van de scheepslift.
Op de terugweg even langs de Lidl voor de ingrediënten voor de avondmaaltijd.